رپر ها و سایت های شرط بندی
حدود دو سالی است که سایت های شرط بندی در ایران پا گرفته اند و در بین جوانان ایرانی معروف شده است. از جمله تبلیغ کننده های این سایت های قمار و شرطبندی خوانندگان سبک موسیقی رپ یا همان رپر ها بوده اند که اکثر آن ها در صفحه های اینستاگرام خود از سایت های قمار و شرطبندی شخصی خود یا دیگر سایت ها تبلیغ می کنند.
چه کسی اولین نفر بود؟
اولین کسی که این سایت های شرطبندی را در ایران رواج داد و در بین رپر ها محبوبشان کرد فرشید امیر شقاقی ملقب به مونتیگو بود که اولین سایت قمار و شرطبندی به نام بت بال 90 را راه اندازی کرد و پس از مدتی به غول سایت های قمار و شرطبندی معروف شد.
او ابتدا سایت های زیادی راه اندازی کرد و هرکدام از آن هارا به یکی از رپر ها در ایران واگذار کرد که آن ها از طریق تبلیغ سایت ها در صفحه اینستاگرامشان و جذب بازیکنان پورسانتی از مونتیگو دریافت می کردند که مورد توجه بسیاری از رپر ها قرار گرفت.
رپر های معروف تبلیغ کننده سایت های شرطبندی
رپر های تازه وارد و قدیمی زیادی از این سایت های قمار و شرطبندی حمایت کردند و آن هارا تبلیغ کردند؛ مانند حصین، خلسه، لیتو، سیجل، آرتا و … هریک از این رپر ها سایتی مخصوص خود داشته یا دارند که از طریق آن درآمد کسب می کنند.
تبلیغ سایت های شرط بندی خیانت یا سیاست
این رپر ها دلیلشان را برای تبلیغ این سایت های شرطبندی اینگونه عنوان می کنند که آن ها هیچ درآمدی از هنر خود ندارند و سایت های شرطبندی وسیله خوبی است که بتوانند از هنر و معروفتیشان استفاده کنند و درآمدی کسب کنند.
البته عده زیادی از رپر های دیگر و طرفداران رپ از این موضوع شاکی هستند و این کار را خیانت به موسیقی رپ میدانند. حواشی زیادی در این موضوع وجود داشته است از همکاری رپر های قدیمی با این سایت های شرطبندی تا دعواها رپر ها با یکدیگر بر سر سایت قمار. طرفداران این سبک در تلاشند که بتوانند رپر هارا ازین کار منصرف کنند و حال و هوای رپ را به قدیم بازگردانند ولی رپرهایی از جمله خلسه و کوروش و… به این انتقادات توجهی ندارند و کار خود را انجام می دهند.
مقاومت بعضی از رپر ها در مقابل سایت های شرطبندی
تعداد رپر هایی که این سایت ها را تبلیغ نمی کنند و آن ها را معضلی برای رپ می دانند بسیار کم است و بیشتر رپر ها درگیر این موضوع شده اند. منتقدان عقیده دارند که تبلیغ سایت های شرطبندی از روی بی پولی و اسپانسر نداشتن رپر ها نیست و این سخن بهانه ای بیش نیست.
به گفته منتقدان این رپر ها زیاده خواهی می کنند و دنبال راهی برای پولدار شدن و رقابت با دیگر رپر ها هستند؛ زیرا که بسیاری از این رپر ها که سایت های شرطبندی و قمار را تبلیغ می کنند در ایران نیستند و درآمد خوبی از فروش اهنگ های خود و برگزاری کنسرت ها متعدد در خارج از ایران دارند و نیازی به تبلیغ سایت های شرطبندی ندارند.
معروفتر شدن رپر های تبلیغ کننده سایت شرطبندی
خیلی از این رپر ها که سایت های اختصاصی شرط بندی دارند قبلا زیاد شناخته شده نبودند و این امر باعث شد که دست به تبلیغ سایت های شرطبندی بزنند. از این رو بسیاری از رپر های مستعد و معروف هم اکنون کمی از سر زبان ها افتاده اند و رپرهایی که سایت های شرطبندی دارند روی کار آمده اند و چرخه رپ فعلا دست آن هاست.
رپر هایی که از این سایت های شرطبندی ندارند و تبلیغ نمی کنند فقط با منتشر کردن آهنگ جدید خود می توانند دیده شوند. بعضی از ان ها آهنگ های جدید خود را برای فروش می گذارند که این کار را هیچکس نقد نکرده است و رپر ها عقیده دارند هنر ارزش این را دارد که هزینه ای برای آن شود و فقط شنیده شدن حمایت کردن نیست.
البته خیلی از رپر ها به صورت کاملا رایگان آهنگ های خود را منتشر می کنند و حتی از سایت های شرط بندی هم برای درآمد استفاده نمی کنند و مخالف آن هستند.
تبلیغات شرط بندی به ضرر رپ یا مفید برای رپ
این جریان بدون شک به ضرر هیپ هاپ ایران تمام خواهد شد (اگر متوقف نشود). شاید بیزینس رپ پیشرفت کند (هرچند با خالی کردن جیب مردم)؛ شاید رپرهای غالباً جریان اصلی پولدار بشوند؛ ولی هیپ هاپ و مخاطب آن بزرگترین ضرر را میبینند.
هیپ هاپ متضرر می شود حتی اگر به سود رپ باشد
هیپ هاپی که سالها از جامعهی سنتی، رسانهی به اصطلاح ملی، خبرگزاریهای داخلی و… انگ غربزدگی، شیطانپرستی، بیمحتوایی و پوچی خورده، اینک با این نمایش گستردهی ابتذال و پولشویی و قمار و دزدی در بخش جریان اصلیِ عنصر رپِ این فرهنگ، جایی برای دفاع هیپ هاپ کارهای واقعی از این فرهنگ خیابانی در دید عموم باقی نمیگذارد.
البته بسیاری هم این جریان را مفید برای رپ می دانند و دلیل آن ها این است که درآمد زیاد موجب می شود کیفیت آهنگ ها بهتر و بهتر شود و رپ فارسی در جهان دیده شود و معروف شود.
برای این موضوع چه باید کرد؟
بستر رشد این جریانات، مواردی چون عدمِ وجودِ درآمدِ سالمِ چشمگیر در رپ ایران، ناآگاهی نوجوانان و جوانان از پیامدهای شرطبندی و قمار در این سایتها، منفعت طلبی مفرط برخی هنرمندان رپ ایران، سستی نظام بانکی کشور، رانت و رشوهی پشت پردهی نظام بانکی و سایبری کشور و برخی دلایل دیگر است.
درست است که اصل کار، یعنی قانونی کردن گردش مالی و اجرای زندهی رپ ایران در شرایط فعلی دستیافتنی نیستند؛ اما هر کس در اصلاح یا تغییر هر یک از بسترهای ذکر شده میتواند فعالیتی انجام دهد، باید در حد توان خودش بکوشد.
به دنبال روش جایگزین باشیم
شاید اصلاح نظام بانکی و سایبری کشور زمان بیشتری بطلبد و نیازمند مطالبههای عمومی بیشتری باشد، اما شاید سادهتر باشد که عدهای بتوانند با صاحبین کسب و کارهای سالم برای حمایت مالی گفتوگو کنند، میتوان به رپرهای مُبَلّغ شرطبندی بابت حمایت از چنین جریاناتی، انتقاد کرد و یا مثل این مقاله هدف را بر آگاهسازی مخاطبین/طرفداران گذاشت.
دردسر های رپر ها با صدا و سیما و دولت ایران
اعتراض رپرها به وضعیت معیشتی خود در ایران، توییتهای رضا پیشرو بعد از جنجال سایتهای شرط بندی در مورد فقر و وضعیتش در کمپ پناهندگان و … هرچند توجیه روی آوردن به شرط بندی نیست، اما جای تامل دارد. جالب اینجاست که با گذشت حدود دو دهه از پرطرفدار شدن موسیقی رپ در ایران هنوز نگاه برخی مسئولین به این موضوع به چشم آسیب است.
به تازگی فیلمی در فضای مجازی منتشر شده است که بر اساس آن در یک موسسه پژوهشی دولتی که به بررسی موسیقی رپ میپردازد کارشناس مربوطه در بخش نقد از بی ادبی رضا پیشرو و خارج نشینی هیچکس و… میگوید. جدا از اینکه چنین موضع گیری از بحث حرفهای خارج است این نکته ناگفته میماند که بسیاری از خوانندههای رپ به دلیل مشکلات مالی و قانونی به خارج مهاجرت کردند و بعد از آن بود که ادبیاتشان کاملا تغییر کرد و به قول کارشناس محترم بی ادبانه شد؛ اما مساله به اینجا ختم نمیشود.
دوگانگی های مشکل ساز
دوگانگی در اعطای مجوز و برخورد با این نوع خوانندهها هم دیده میشود که البته به نظر میرسد در برخی موارد علت آن همان مسالهای است که رپرها به خاطر آن به ایجاد سایت شرط بندی و فیت دادن با قماربازان روی میآوردند. در حالی که برخی چهرههای موجه رپ فارسی مثل یاس که با رسانههای داخلی هم مصاحبه میکردند و کارشناسان صدا و سیما از آنها تمجید میکردند اجازه برگزاری کنسرت نداشتند و از کشور رفتند، خوانندههای درجه چندم این سبک مجوز هم گرفتند.
این برخورد دوگانه در مواردی که صدا و سیما قصد استفاده از آن را دارد هم به چشم میخورد. به عنوان مثال برای جذابیت برنامههای خود از اسامی و آهنگهای برخی از این خوانندهها استفاده میکند و چندی هم پیش با یکی از رپرها که اتفاقا سایت شرط بندی هم دارد، در اردوی راهیان نور مصاحبه کرد.